Ekonomik kriz, ekonominin temel taşları olarak adlandırılan döviz, mal, hizmet ve üretim fiyatları üzerinde beklenen seviyelerin aksine yaşanan ani dalgalanmalara verilen isimdir. Bunun sonucunda ekonomik faaliyetler büyük ölçüde yavaşlar ve ekonomide ileriye dönük büyük bir belirsizlik oluşur.
Ekonomide gerçekleşen aşağı yönlü bu ivme şirketlerin batmasına, işsizliğin artmasına, finansal sistemin çökmesine ve faiz oranlarında aşırı bir yükselmeye sebep olur. Krizlerin en büyük özelliği beklenmedik ve planlı olmayan bir anda ortaya çıkmasıdır.
Ekonomik kriz nedenleri
Ekonomik kriz, iç ve dış nedenlerle beklenmedik bir biçimde ortaya çıkan koşulların, ülke ekonomisini, firmaları ve iş sektörlerini kötü bir biçimde etkileyen olaydır. Ekonomik krizler genellikle:
- Fiyatların genel seviyesinde olan ani düşüşler
- Üretimde oluşan ani daralma
- İşsizlik oranının hızlı bir biçimde artması
- Sermaye piyasalarındaki çöküşler ve para piyasalarının kitlenmesi
- Ücretlendirmelerde yaşanan ani düşüşler ve sektörel veya genel iflaslar
- Doğal afetler ve siyası bunalımlar
- Mal ve hizmet piyasalarında yaşanan arz talep dengesizlikleri
- Bilim ve teknolojik gelişmelerin gerisinde kalmak gibi birçok neden ülkelerde ekonomik kriz oluşumuna neden olmaktadır.
Ekonomik krizin çeşitleri ve Özellikleri
Ekonomik kriz, birçok farklı nedenden etkilenerek ortaya çıkabilir. Ekonomik krizlerin ortaya çıkması, etkileri ve kriz süreleri krizi oluşturan faktörlere göre değişiklik gösterir. Ekonomik krizin büyüklüğü ve türüne göre sadece sadece krizin başladığı ülkeyi ilgilendirebileceği gibi global ve bölgesel bir halde alabilmektedir.
- Finans Sektörü Kriz : Aşırı değer kazanan sermaye piyasası araçları ve gayrimenkul gibi varlıkların değerini hızla kaybetmesi sonucu oluşan ekonomik krizlerdir. bu ekonomik kriz bireysel yada kurumsal batık kredi oranlarının artmasından kaynaklanan kredi sıkışıklığından da dolaylı olarak etkilenmektedir.
- Reel Sektör Krizi : Global ve ulusal düzeylerdeki taleplerin gerilemesi, kolay ve ucuz kredi seçeneklerinin azalması, dış pazarlara olan bağımlılığın artması sonucu gücünü kaybeden imalat sektöründe yaşanan küçülme iflasların tetiklediği ekonomik kriz türüdür.
- Ödemeler Dengesi Krizi : Ülkeye gire döviz miktarının azalması sonucu oluşan cari açıklar nedeniyle paranın değeri giderek azalmaya başlar. Ulusal para biriminin hızla değer kaybetmesi sonucu bozulan makro ekonomik dengelerin yol açtıkları ekonomik kriz türleridir.
- Kamu Kesimi Borçları
